Củng Lợi – Huyền Thoại Điện Ảnh Trung Hoa Vươn Tầm Quốc Tế
Trong làng điện ảnh châu Á và quốc tế, Củng Lợi (巩俐 – Gǒng Lì) là một cái tên vang dội, một biểu tượng của nét đẹp Á Đông kết hợp với tài năng diễn xuất xuất chúng. Hành trình từ một cô gái bình thường đến ngôi sao điện ảnh quốc tế của Củng Lợi không chỉ là câu chuyện về sự nỗ lực không ngừng mà còn là minh chứng cho việc tài năng thực sự có thể vượt qua mọi rào cản về ngôn ngữ và văn hóa.
Những Năm Tháng Đầu Đời và Con Đường Đến Với Nghệ Thuật
Củng Lợi sinh ngày 31 tháng 12 năm 1965 tại Thẩm Dương, tỉnh Liêu Ninh, Trung Quốc. Tuổi thơ của bà không hẳn là một khởi đầu thuận lợi cho sự nghiệp nghệ thuật rực rỡ sau này. Cha mẹ ly hôn khi bà còn nhỏ, và Củng Lợi phải sống với mẹ trong hoàn cảnh khó khăn. Trái với vẻ ngoài sang trọng, quyến rũ trên màn ảnh, tuổi thơ của Củng Lợi đầy những thiếu thốn và khó khăn.
Năm 1985, Củng Lợi tốt nghiệp Học viện Kịch Trung ương Bắc Kinh, một trong những trường đào tạo nghệ thuật hàng đầu Trung Quốc. Đây là bước ngoặt đầu tiên, mở ra cánh cửa nghệ thuật cho cô gái trẻ tài năng. Trong thời gian học tập tại đây, Củng Lợi đã thể hiện tài năng diễn xuất vượt trội, khiến nhiều người phải ngạc nhiên và chú ý.
Sự Nghiệp Điện Ảnh: Từ “Cao Lương Đỏ” đến “Bá Vương Biệt Cơ”
Năm 1987 đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong sự nghiệp của Củng Lợi khi bà tham gia bộ phim “Cao Lương Đỏ” (Red Sorghum) của đạo diễn Trương Nghệ Mưu. Đây không chỉ là tác phẩm đầu tay của Củng Lợi mà còn là khởi đầu cho mối quan hệ hợp tác lâu dài và đầy thành công giữa bà và đạo diễn tài ba này.
“Cao Lương Đỏ” đã giành giải Gấu Vàng tại Liên hoan phim Berlin năm 1988, đưa tên tuổi của Củng Lợi lên bản đồ điện ảnh quốc tế. Vai diễn Cửu Nhi – một người phụ nữ mạnh mẽ, bướng bỉnh và đầy cá tính – đã cho thấy tài năng diễn xuất thiên bẩm của Củng Lợi, đặc biệt là khả năng thể hiện sự phức tạp trong tâm lý nhân vật.
Sau thành công của “Cao Lương Đỏ”, Củng Lợi tiếp tục hợp tác với Trương Nghệ Mưu trong nhiều tác phẩm nổi tiếng khác như “Judou” (1990), “Đèn Lồng Đỏ Treo Cao” (Raise the Red Lantern, 1991), “Câu Chuyện Khúc Tần Chi” (The Story of Qiu Ju, 1992) và “Sống” (To Live, 1994). Mỗi bộ phim đều mang đến cho khán giả những hình ảnh khác nhau về người phụ nữ Trung Hoa truyền thống, từ sự cam chịu, nhẫn nhục đến sự phản kháng, đấu tranh cho số phận của mình.
Đặc biệt, “Đèn Lồng Đỏ Treo Cao” là một trong những tác phẩm được đánh giá cao nhất trong sự nghiệp của Củng Lợi. Vai diễn Tống Liên – người vợ thứ tư của một gia đình phong kiến giàu có – đã giúp bà nhận được nhiều giải thưởng và sự công nhận từ giới phê bình quốc tế. Bộ phim không chỉ phản ánh hiện thực xã hội Trung Hoa thời phong kiến mà còn là lời tố cáo mạnh mẽ về sự áp bức đối với phụ nữ trong xã hội đó.
Năm 1993, Củng Lợi tiếp tục gây ấn tượng mạnh mẽ khi đóng vai nữ chính trong bộ phim “Bá Vương Biệt Cơ” (Farewell My Concubine) của đạo diễn Trần Khải Ca. Bộ phim đã giành giải Cành Cọ Vàng tại Liên hoan phim Cannes, trở thành bộ phim Hoa ngữ đầu tiên nhận được giải thưởng danh giá này. Vai diễn Đoàn Tiểu Thư – một kỹ nữ xinh đẹp, thông minh nhưng số phận bi thảm – đã cho thấy tài năng diễn xuất đa dạng của Củng Lợi, từ những cảnh hài hước đến những phân đoạn đầy cảm xúc.
Vươn Ra Thế Giới: Từ Hollywood đến Châu Âu
Không dừng lại ở thành công trong điện ảnh Trung Quốc, Củng Lợi đã vươn mình ra thị trường quốc tế với nhiều dự án lớn. Năm 2005, bà tham gia bộ phim “Hồi Ức Của Một Geisha” (Memoirs of a Geisha) của đạo diễn Rob Marshall, đóng vai Hatsumomo – một geisha xinh đẹp nhưng đầy tính ganh đua, đố kỵ. Dù phải diễn xuất bằng tiếng Anh – một ngôn ngữ không phải tiếng mẹ đẻ, Củng Lợi vẫn thể hiện xuất sắc vai diễn, nhận được sự khen ngợi từ giới phê bình và đồng nghiệp quốc tế.
Tiếp theo đó, bà xuất hiện trong các dự án Hollywood và châu Âu như “Miami Vice” (2006), “Sinh Tử” (Hannibal Rising, 2007), “Thượng Hải” (Shanghai, 2010). Những vai diễn này không chỉ giúp Củng Lợi mở rộng sự nghiệp quốc tế mà còn khẳng định vị thế của bà như một ngôi sao điện ảnh toàn cầu, không bị giới hạn bởi rào cản ngôn ngữ hay văn hóa.
Năm 2014, Củng Lợi trở lại với điện ảnh Trung Quốc trong bộ phim “Quay Về” (Coming Home) của đạo diễn Trương Nghệ Mưu. Vai diễn người vợ mắc bệnh mất trí nhớ, không thể nhận ra chồng mình sau nhiều năm xa cách, đã cho thấy Củng Lợi vẫn giữ được phong độ diễn xuất đỉnh cao dù đã bước vào tuổi ngũ tuần.
Phong Cách Diễn Xuất và Sức Hút Màn Ảnh
Điều làm nên thương hiệu Củng Lợi trong nghệ thuật diễn xuất là khả năng biến hóa đa dạng và sự thấu hiểu sâu sắc về tâm lý nhân vật. Từ những vai diễn người phụ nữ mạnh mẽ, bướng bỉnh trong “Cao Lương Đỏ” đến vai người vợ cam chịu, nhẫn nhục trong “Đèn Lồng Đỏ Treo Cao”, Củng Lợi luôn mang đến những trải nghiệm cảm xúc mãnh liệt cho khán giả.
Ngoài tài năng diễn xuất, Củng Lợi còn nổi tiếng với vẻ đẹp Á Đông đặc trưng: đôi mắt sâu, gương mặt thanh tú và nụ cười quyến rũ. Vẻ đẹp này, kết hợp với khí chất sang trọng, quý phái, đã giúp bà trở thành biểu tượng sắc đẹp của điện ảnh Trung Quốc và châu Á.
Dù vậy, Củng Lợi không bao giờ để vẻ đẹp ngoại hình lấn át tài năng diễn xuất. Bà sẵn sàng thay đổi hình ảnh, thậm chí làm xấu đi để phục vụ cho vai diễn. Điều này thể hiện rõ trong vai diễn người vợ mắc bệnh tâm thần trong “Quay Về”, nơi Củng Lợi xuất hiện với vẻ ngoài già nua, tiều tụy, hoàn toàn khác biệt với hình ảnh lộng lẫy, quyến rũ thường thấy.
Cuộc Sống Cá Nhân và Những Thử Thách
Cuộc đời riêng của Củng Lợi cũng đầy những thăng trầm và gây chú ý không kém sự nghiệp điện ảnh. Mối quan hệ tình cảm giữa bà và đạo diễn Trương Nghệ Mưu từng là chủ đề bàn tán sôi nổi của truyền thông và công chúng Trung Quốc. Dù không bao giờ công khai xác nhận, nhưng sự hợp tác liên tục trên phim trường và những cử chỉ thân mật ngoài đời thực đã khiến nhiều người tin rằng họ có mối quan hệ vượt ra ngoài công việc.
Năm 1996, Củng Lợi kết hôn với doanh nhân Singapore Hoàng Hòa Bình (Ooi Hoe Seong) và chuyển đến Singapore sinh sống. Cuộc hôn nhân này kéo dài 14 năm trước khi họ ly hôn vào năm 2010. Năm 2019, Củng Lợi tiếp tục gây bất ngờ khi thông báo đã kết hôn với nhạc công người Pháp Jean-Michel Jarre, người lớn hơn bà 19 tuổi.
Ngoài những thăng trầm trong đời sống tình cảm, Củng Lợi còn phải đối mặt với nhiều thử thách khác, đặc biệt là áp lực từ công chúng và giới truyền thông khi bà quyết định nhập quốc tịch Singapore vào năm 2008. Quyết định này đã gây ra nhiều tranh cãi trong dư luận Trung Quốc, với nhiều ý kiến chỉ trích bà đã “quay lưng” với tổ quốc.
Di Sản và Ảnh Hưởng
Sau hơn ba thập kỷ hoạt động trong ngành điện ảnh, Củng Lợi đã để lại dấu ấn không thể xóa nhòa. Bà không chỉ là một trong những nữ diễn viên thành công nhất của điện ảnh Trung Quốc mà còn là một trong những ngôi sao châu Á có tầm ảnh hưởng lớn nhất trên trường quốc tế.
Sự nghiệp của Củng Lợi đã truyền cảm hứng cho nhiều thế hệ diễn viên trẻ, đặc biệt là những diễn viên nữ đến từ châu Á. Bà đã chứng minh rằng tài năng thực sự có thể vượt qua mọi rào cản về ngôn ngữ, văn hóa và định kiến, mở đường cho nhiều ngôi sao châu Á khác như Chương Tử Di, Phạm Băng Băng, Thang Duy… tiếp tục con đường chinh phục Hollywood và điện ảnh quốc tế.
Ngoài sự nghiệp diễn xuất, Củng Lợi còn tích cực tham gia các hoạt động từ thiện và xã hội. Bà là đại sứ thiện chí của nhiều tổ chức quốc tế và thường xuyên quyên góp cho các quỹ từ thiện, đặc biệt là những quỹ hỗ trợ trẻ em và phụ nữ gặp khó khăn.
Kết Luận
Từ một cô gái xuất thân trong gia đình bình thường ở Thẩm Dương, Củng Lợi đã vươn lên trở thành một trong những biểu tượng văn hóa và nghệ thuật của Trung Quốc và châu Á. Hành trình của bà là minh chứng cho sức mạnh của tài năng, sự kiên trì và lòng đam mê với nghệ thuật.
Dù hiện nay Củng Lợi không còn xuất hiện thường xuyên trên màn ảnh như trước, nhưng những tác phẩm điện ảnh của bà vẫn tiếp tục được chiếu và yêu thích trên khắp thế giới. Tên tuổi Củng Lợi sẽ mãi được ghi nhớ như một huyền thoại của điện ảnh Trung Hoa, một ngôi sao đã vượt qua mọi ranh giới để tỏa sáng trên bầu trời nghệ thuật thế giới.
Khi nhìn lại sự nghiệp của Củng Lợi, chúng ta không thể không khâm phục sự dũng cảm, tài năng và khả năng thích nghi của bà. Từ những bộ phim nghệ thuật của Trung Quốc đến những dự án bom tấn của Hollywood, Củng Lợi đã chứng tỏ rằng bà xứng đáng với danh hiệu “Nữ hoàng điện ảnh Trung Hoa” và là một trong những ngôi sao điện ảnh vĩ đại nhất mọi thời đại của châu Á.
